Cięcie winorośli – poznaj techniki i zasady

Cięcie winorośli to ważny zabieg, od którego zależy nie tylko prawidłowy wzrost krzewów, ale przede wszystkim owocowanie, co przekłada się później na jakość wina. Sposób cięcia i prowadzenia powinien być dostosowany do kondycji pędów i pąków, stopnia uszkodzeń po zimie, odmiany czy wieku roślin. Szukając informacji na ten temat, trzeba zachować ostrożność, ponieważ internetowe porady bywają zbyt ogólne i nie uwzględniają wielu czynników. Lepiej skorzystać z rzetelnej wiedzy i doświadczenia ekspertów, którzy specjalizują się w uprawie winorośli.

Już niedługo nadejdzie wiosna, a wraz z nią okres cięcia winorośli. To pierwszy, ale bez wątpienia kluczowy zabieg agrotechniczny w całym sezonie, który w dużym stopniu przekłada się później na jakość i wielkość plonu, a przez to na jakość wytwarzanego wina. Winorośl wymaga najbardziej intensywnego cięcia ze wszystkich krzewów owocowych uprawianych w naszym kraju. Jeżeli zostanie to zaniedbane, każdego roku krzewy winne będą zagęszczać się nawet kilkunastokrotnie, ich plon będzie niski, a owoce drobne i niesmaczne.

Cięcie winorośli wymaga wiedzy

Chociaż może się wydawać, że wykonanie zabiegu jest stosunkowo proste, trzeba prawidłowo określić termin, a następnie podjąć decyzję o sposobie cięcia i prowadzenia krzewów. Bardzo istotna jest znajomość biologii i specyfiki winorośli oraz wynikających z tego potrzeb. Równie duże znaczenie ma prawidłowa technika cięcia. Przycinając pod kątem łozy nad górnym pąkiem, należy pozostawić odpowiednią odległość nad oczkiem. Dzięki temu w miejscu cięcia powstanie zasklepienie, a martwica nie dojdzie do pąka górnego, więc nie pogorszy przewodzenia soków i związków odżywczych. Dystans ten zależy od średnicy pędu, przy czym w przypadku usuwania pędu wieloletniego, np. podczas odnawiania ramienia, powinien być zdecydowanie większy.

Kiedy można ciąć winorośl?

W polskich warunkach cięcie winorośli wykonuje się zazwyczaj około połowy marca, gdy krzewy rozpoczynają wybudzanie się ze spoczynku zimowego. W tym okresie, nawet jeśli w danym roku wiosna przychodzi wcześnie, nie obserwujemy jeszcze tzw. płaczu łozy, czyli soki komórkowe nie wydobywają się na zewnątrz. Planując termin zabiegu, trzeba wziąć pod uwagę kilka czynników. Im wcześniej przeprowadzi się cięcie winorośli, tym mniejsze jest ryzyko nadmiernego wypływu soków komórkowych. Soki wydobywające się po cięciu spełniają ważną funkcję, ponieważ zabezpieczają ranę i tworzą czop chroniący roślinę przed infekcjami grzybowymi. Jednak intensywny płacz łozy może spowodować zalanie pąków i utrudnić czy wręcz uniemożliwić ich rozwój. 

Z drugiej strony zbyt wczesne wykonanie zabiegu nie jest korzystne, bo krzewy, które rozpoczną procesy wegetacyjne, są narażone na uszkodzenia podczas wiosennych przymrozków. Dlatego niekiedy, w zależności od panujących warunków i prognoz, zalecane jest celowe opóźnianie cięcia, co pozwala na uniknięcie uszkodzeń mrozowych.

Co trzeba wiedzieć o zabiegu cięcia?

– Celem zabiegu jest ograniczenie liczby pędów owocujących, żeby nie obciążać krzewów, ale też usunięcie nadłamanych ramion czy nieprawidłowo poprowadzonych wcześniej elementów. Podczas lustracji konieczna jest przede wszystkim ocena stanu zdrowotnego winorośli: pędów, pąków na łozach, ich żywotności i kondycji po okresie spoczynku zimowego – mówi dr hab. Magdalena Kapłan, ekspertka specjalizująca się w uprawie winorośli. – Od tego, w jakim stopniu i w jakim miejscu pędy dwuletnie zostały uszkodzone, zależy wybór formy cięcia w danym sezonie. Trzeba też pamiętać, że budowa pąków winorośli jest inna niż u większości krzewów owocowych występujących w polskich warunkach termicznych. W części centralnej pąka zimowego znajduje się pąk główny, to z niego wyrastają najlepszej jakości pędy. Dodatkowo występują dwa pąki zapasowe, które przejmują jego funkcję, jeśli główny zostanie uszkodzony.

Uszkodzeniom pąków może towarzyszyć martwica pędów, która powstaje na skutek przemrożenia. Dzięki odpowiedniemu cięciu można naprawić szkody mrozowe i nie dopuścić do zmniejszenia owocowania. W przypadku cięcia krótkiego dzieje się tak, nawet gdy uszkodzenia objęły 50% pąków, natomiast przy cięciu długim możliwości są nieco mniejsze.

Wiosenne cięcie to także okazja, żeby odnowić ramiona czy skorygować sposób prowadzenia krzewów. Przy wycinaniu elementów wieloletnich ważna jest ostrożność i planowe działanie, ponieważ jednorazowe usunięcie zbyt dużej ilości drewna pogarsza kondycję roślin i obniża plonowanie.

Gdzie szukać porad na temat cięcia winorośli?

Niestety na etapie cięcia i formowania krzewów winnych można popełnić liczne błędy, których skutki będą widoczne nie tylko w rozpoczynającym się sezonie, ale również w kolejnych latach. Jak wynika z obserwacji prowadzonych w polskich winnicach – zarówno amatorskich, jak i profesjonalnych – wciąż są one dość powszechne. Może to wynikać z faktu, że miłośnicy winorośli poszukują porad w ogólnodostępnych źródłach internetowych. Niestety często są to artykuły pisane czy powielane przez anonimowych autorów, którzy nie zajmują się ogrodnictwem. Z tego powodu takie wskazówki w praktyce okazują się zbyt ogólne, niedostosowane do specyfiki odmian czy lokalnych warunków, a nawet niekiedy niezgodne z zasadami wykonywania zabiegu.

Akademia Winiarstwa – projekt edukacyjny dla winiarzy

Akademia Winiarstwa to unikalny projekt, który powstał, aby zapewnić producentom wina dostęp do rzetelnych, wyczerpujących informacji na temat prowadzenia winnicy – od zakładania plantacji, poprzez zabiegi agrotechniczne, aż po tajniki wytwarzania wina. Serwis jest przeznaczony zarówno dla profesjonalnych i początkujących winiarzy, jak i dla osób dopiero planujących rozpoczęcie przygody z winiarstwem. Eksperci prowadzący kursy Akademii Winiarstwa mają wieloletnie doświadczenie praktyczne lub naukowe, kompetencje w zakresie przekazywania wiedzy, a przede wszystkim są cenionymi specjalistami w swoich dziedzinach.

Zagadnienia omawiane na kursach dotyczą polskich realiów – odmian winorośli uprawianych w naszym kraju, warunków pogodowych, często występujących problemów oraz sprawdzonych rozwiązań agrotechnicznych. Kursy Akademii Winiarstwa to szkolenia w formie wideo, dostępne online, w których szczegółowo objaśniane są poszczególne zagadnienia. Nagrania zostały zrealizowane przez profesjonalną ekipę, specjalizującą się m.in. w produkcji materiałów filmowych i edukacyjnych. Każdy z kursów składa się z serii lekcji wideo, które można oglądać wielokrotnie, w dowolnym momencie – gwarantowany okres dostępu to 3 lata. Z materiałów korzysta się online, po zalogowaniu się na utworzone przy zakupie konto użytkownika.

Cięcie winorośli – kursy online

Kursy dotyczące cięcia winorośli prowadzi dr hab. Magdalena Kapłan – dr hab., prof. uczelni, kierownik Zakładu Sadownictwa, Szkółkarstwa i Enologii na Uniwersytecie Przyrodniczym w Lublinie. W ramach działalności naukowej ekspertka prowadzi unikalne badania dotyczące uprawy winorośli w polskich warunkach i jest autorką wielu publikacji na ten temat. Prywatnie łączy wiedzę naukową z ponad 20-letnim doświadczeniem w prowadzeniu winnicy i produkcji szkółkarskiej.

Kurs Cięcie winorośli – praktyczny poradnik zawiera kilkadziesiąt minut materiału podzielonego na moduły tematyczne, w których kompleksowo zaprezentowane są techniki cięcia i prowadzenia krzewów winnych. Materiały wideo zostały nagrane w winnicy podczas wykonywania zabiegów, więc omawianym zagadnieniom towarzyszy pokaz cięcia i prezentacja poszczególnych zjawisk i problemów. Uzupełnieniem są kursy tematyczne: Jak ciąć różne odmiany winorośli oraz Winnica jednoroczna – jak przycinać krzewy. 

Na stronie Akademii Winiarstwa można zapoznać się z programem każdego z kursów i kupić pojedynczy kurs albo cały pakiet w korzystnej cenie.