Jak określić dojrzałość zbiorczą jabłek? Poradnik krok po kroku

Termin zbioru jabłek nie powinien być przypadkowy. Od tego, w jakiej kondycji będą owoce w momencie zbioru, zależy ich jakość przechowalnicza. To ważne, bo wymagania konsumentów rosną. Jeżeli do chłodni trafią jabłka nadające się bezpośrednio do sprzedaży, nie będą one miały właściwości przechowalniczych. Dlatego sadownicy, którym zależy na jakości, powinni stosować standardy panujące w krajach, które są liderami produkcji owoców o wysokich walorach. Przygotowaliśmy poradnik, z którego dowiesz się, jak określić dojrzałość zbiorczą jabłek.

W ostatnich latach upowszechniły się chłodnie z kontrolowaną atmosferą, sadownicy chętnie sięgają też po preparaty zawierające 1-MCP, pozytywnie oddziałujące na jakość przechowywanych owoców. Te czynniki sprawiają, że możliwe jest nawet długoterminowe przechowywanie jabłek, które teoretycznie wciąż powinny być w dobrej kondycji, gdy trafiają do konsumentów. Teoretycznie – ponieważ będzie to możliwe tylko wtedy, jeżeli owoce zamykane w obiektach przechowalniczych zostały zebrane we właściwym momencie. 

Ani za późno, ani za wcześnie

Błędem jest umieszczanie w chłodniach jabłek, których dojrzałość kwalifikuje je do sprzedaży bezpośrednio po zbiorach. W przypadku owoców, które są zbierane z opóźnieniem, może potem dochodzić do rozpadu miąższu, jak również do wystąpienia gorzkiej zgnilizny. Dla producenta to właściwie strata pieniędzy, które inwestował w produkcję przez cały sezon.

Jednak zbiór nie może być również wykonany przedwcześnie. Jabłka będą wtedy miały walory przechowalnicze, ale niestety kosztem smaku. Są one zagrożone więdnięciem, a także może pojawić się na nich oparzelizna powierzchniowa.

Dlaczego nie warto opóźniać terminu zbioru 

Ostatnie dni przed zbiorem jabłek to okres, kiedy ich jakość ulega poprawie – rzeczywiście uzyskują wtedy lepszy smak i aromat, większą zawartość cukru oraz ładniejsze wybarwienie. W przypadku produkcji owoców przeznaczonych do przechowywania lepiej nie ulegać pokusie, by dojrzały jeszcze bardziej. Jabłka gotowe do konsumpcji są tym samym zdyskwalifikowane pod kątem przechowywania. 

Jak określić dojrzałość zbiorczą jabłek?

Wyznaczanie terminu zbioru jest standardowym działaniem w krajach, które są liderami w produkcji jakościowych owoców. Planując zbiór jabłek, sadownicy powinni pamiętać o tych zasadach. Przestrzeganie ich pozwoli prawidłowo określić dojrzałość zbiorczą.

Wyznaczanie terminu zbioru – 10 kroków

1. Ważna jest reprezentatywność próby. Wybieraj drzewa mające podobny wigor i plonowanie oraz charakterystyczne cechy danej odmiany. W kolejnej próbie zrywaj jabłka z tych samych 
2. Pierwszy test skrobiowy z płynem Lugola zaplanuj ok. 10 dni przed spodziewanymi zbiorami. Nie zrywaj owoców z jakimikolwiek uszkodzeniami. 
3. Próba powinna liczyć 10-20 jabłek, na tej podstawie oblicza się średnią. W ciągu kolejnych dni trzeba powtórzyć test kilkukrotnie.
4. Wykonując test skrobiowy z płynem Lugola, upewnij się, że we wzorcach sprawdzasz wartości dotyczące owoców do przechowywania.
5. Z takim samym wyprzedzeniem rozpocznij pomiary jędrności jabłek.
6. Pamiętaj, że każda z odmian ma wyznaczoną optymalną jędrność, właściwą dla momentu zbioru.
7. Skorzystaj z refraktometru, żeby sprawdzić zawartość cukrów i kwasów organicznych w owocach.
8. Oblicz indeks Streifa. Ten wskaźnik jest bardziej miarodajny niż pomiary poszczególnymi metodami. To zarazem najdokładniejszy sposób wyznaczania terminu zbioru z kilkudniowym wyprzedzeniem. Indeks Streifa poznasz, jeżeli podzielisz jędrność miąższu (kG) przez zawartość ekstraktu (Brix) x wartość próby skrobiowej (1-10).
9. Powtarzaj to obliczenie w kolejnych dniach (2 lub 3 razy) i sprawdź na wykresie, jak wygląda krzywa. Porównaj wynik z zalecanymi wartościami dla poszczególnych odmian.
10. Niezależnie od starań jabłka mogą dojrzewać nierównomiernie, ponieważ kwiaty, z których powstają, rozwijały się w różnym tempie. Rozważ dwukrotny zbiór owoców, zwłaszcza jeśli nie wykonywane było przerzedzanie chemiczne.