Jędrność jabłek – co warto wiedzieć?

Producenci muszą dostosowywać się do rosnących wymagań sieci handlowych i odbiorców w zakresie jakości owoców. Chodzi nie tylko o ograniczanie pozostałości i walory smakowe, ale również o ich parametry fizyczne. Jednym z istotnych aspektów jest jędrność jabłek.

W opracowaniach dotyczących jakości pozbiorczej owoców, a także w opiniach konsumentów bardzo ważnym aspektem – obok walorów smakowych – jest jędrność. Parametr ten odnosi się do jabłek, gruszek, brzoskwiń, nektaryn czy śliwek.

Czym jest jędrność owoców? 

Jędrność to maksymalna siła, z jaką standardowy trzpień jędrnościomierza zagłębia się na określoną głębokość w miąższ owocu. Wynik zazwyczaj jest podawany w niutonach – N lub w kG (kilogram-siła). Pomiary wykonywane są przy użyciu jędrnościomierza. Sadownicy najczęściej używają urządzenia ręcznego, ale są dostępne również elektroniczne.

Co wpływa na jędrność?

Jędrność owoców zależy od wielu czynników, takich jak gatunek, odmiana czy podkładka, na której rośnie drzewo. Znaczenie ma też wielkość i typ korony, położenie owoców w koronie oraz wiek pędu, na którym rosną owoce. Jeśli chodzi o zabiegi, istotne jest m.in. nawożenie mineralne i stosowanie regulatorów biologicznych, cięcie drzew, a także przerzedzanie kwiatów i zawiązków. Wpływ ma też wielkość plonu oraz owoców. W kontekście nawożenia najczęściej mówi się o korzystnej roli wapnia. Natomiast pierwiastkami, które należy ograniczać w przypadku dojrzewających owoców są azot i potas. 

Znaczenie mają także czynniki oddziałujące już po zbiorze owoców, takie jak warunki przechowywania. Utrzymanie optymalnej temperatury, wilgotności względnej i składu atmosfery w chłodni sprawia, że strata jędrności może być mniejsza. Korzystny wpływ na ten parametr ma zabieg pozbiorczy z 1-MCP, wykonywany w przechowalni.

Jędrność jabłek w momencie zbioru

Pomiar jędrności jest jednym z parametrów, które powinno się brać pod uwagę, wyznaczając termin zbioru. Kontrola tego parametru musi być wykonywana przed zbiorami kilkukrotnie, żeby sadownik mógł prześledzić, jak zmienia się on, gdy owoce osiągają stadium dojrzałości fizjologicznej. Jednokrotny pomiar nie jest miarodajny, ponieważ pokazuje tylko stan w danym momencie, a nie przebieg procesu. 

Do prawidłowego zbadania jędrności trzeba wybrać odpowiednią próbę owoców – ważna jest ich liczba i kondycja (10-20 sztuk, brak uszkodzeń). Owoce do pomiaru powinny być w temperaturze pokojowej. Pomiar wykonuje się po ścięciu skórki owocu. Trzpień jędrnościomierza należy zagłębić w miąższu prostopadle, ze stałą prędkością. W przypadku jabłek wbija się go na głębokość ok. 11 mm. Uzyskany parametr należy porównać ze wskaźnikami dla poszczególnych odmian.