Jakie choroby fizjologiczne zagrażają przechowywanym jabłkom?

Choroby fizjologiczne owoców mają charakter nieinfekcyjny. Mogą być one spowodowane zarówno czynnikami atmosferycznymi i agrotechnicznymi, jakie występują w czasie wegetacji i przed zbiorem, jak i warunkami panującymi w chłodni. Co trzeba o nich wiedzieć?

Przed sezonem przechowalniczym warto przypomnieć najważniejsze informacje o chorobach fizjologicznych jabłek. Co je powoduje i jakie są ich objawy? Zacznijmy od analizy przyczyn chorób nieinfekcyjnych.

Czynniki atmosferyczne to przede wszystkim:

• gwałtowne zmiany temperatury,
• gorąca, słoneczna i sucha pogoda. 

Do aspektów agrotechnicznych należą:

• niedobory wapnia
• przenawożenie azotem,
• duża ilość liści w porównaniu do ilości owoców,
• za wczesny albo za późny zbiór.

Warunki przechowalnicze, takie jak:

• zbyt późne schłodzenie zebranych owoców,
• czas i tempo załadowania komór,
• nieprawidłowy skład atmosfery w chłodni,
• za niska albo za wysoka temperatura w komorach.

Warto pamiętać, że choroby fizjologiczne najczęściej przyczyniają się do pogorszenia jakości przechowywanych owoców, co przekłada się na ich niższą cenę, a więc spadek opłacalności produkcji. Niekiedy skutkiem może być nawet zepsucie się i utrata większości przechowywanych plonów.

Choroby fizjologiczne jabłek

Gorzka plamistość podskórna – tzw. korek

Choroba spowodowana niedoborami wapnia. Występuje też w młodych sadach, jak również w sezonach, gdy lato jest gorące i suche. Podatne odmiany: Jonagold, Ligol, Szampion. Drobne plamki w części przykielichowej owoców można zauważyć jeszcze podczas wzrostu i dojrzewania owoców. Stają się one coraz ciemniejsze, a miąższ pod nimi jest gąbczasty i suchy, o gorzkim smaku. Objawy nasilają się w okresie przechowalniczym. 

Miękka oparzelizna owoców 

Objaw tej choroby to plamy koloru jasnobrunatnego. Są one duże, rozległe i miękkie. Występują na skórce, ale obejmują też ok. 4 mm głębokości miąższu. W tych miejscach może dojść do infekcji grzybowej i do rozwoju zgnilizny.

Oparzelizna powierzchniowa – tzw. czekolada

Pojawia się, kiedy ostatnie tygodnie przed zbiorami są gorące i suche. Kolejny sprzyjający czynnik to duża liczba godzin z temperaturą niższą niż 10 stopni C w ciągu ostatnich 6 tygodni wegetacji. Choroba może też występować na jabłkach z sadów silnie nawożonych azotem oraz z intensywnym nawadnianiem. Sprzyja jej zbyt wczesny zbiór jabłek, a w chłodni za wysoka wilgotność powietrza, powolne obniżanie zawartości tlenu oraz jego zbyt wysoka zawartość w atmosferze. Podatne odmiany: Cortland, Golden Delicious, Idared, Melrose. Objawem są brunatne, nieregularne plamy na owocu, występujące po stronie bez rumieńca, zazwyczaj tylko na skórce. Pojawia się szybciej w zwykłych chłodniach, a później w tych kontrolowaną atmosferą. Występują one po kilku miesiącach od umieszczenia jabłek w chłodni, a nasilają się po umieszczeniu jabłek w temperaturze pokojowej. Tzw. czekoladę można ograniczyć, stosując w obiekcie przechowalniczym preparat z 1-MCP.

Plamistość przyprzetchlinkowa 

Objawy występują wokół przetchlinek. Są to nekrotyczne, brązowe plamki, pod którymi dochodzi do zapadania się skórki jabłka. W takich miejscach może dochodzić do rozwoju chorób grzybowych i do gnicia. 

Rozpad mączysty

To choroba owoców przerośniętych, z sadów młodych lub przenawożonych azotem. Jabłka widocznie starzeją się – są mniej jędrne i bardziej suche. Z czasem ich skórka pęka.

Rozpad wewnętrzny 

Choroba atakuje miąższ, zwykle po jednej stronie owocu. Ciemnieje on, staje się miękki i ma brązowy odcień. Następnie brązowieje również skórka. 

Zbrązowienie przygniezdne 

Choroba związana z chłodną i pochmurną pogodą w okresie letnim. Podatność zwiększa zbyt silne nawożenie azotowe i za wczesny zbiór owoców. Miąższ przy gnieździe nasiennym i między komorami nasiennymi staje się brązowy. Objawy występują po kilkumiesięcznym przechowywaniu owoców i z czasem są coraz bardziej dotkliwe. 

Rozpad chłodniczy 

Choroba spowodowana za niską temperaturą w chłodni. 

Objawy są najlepiej widoczne na przekroju poprzecznym jabłka, na zewnątrz wiązek sitowo-naczyniowych. Miąższ jest tam brązowawy, natomiast pod skórką zazwyczaj ma zwykłą jasną barwę. Kiedy choroba rozwinie się, miąższ wygląda na sfermentowany, a skórka jest szarawa.

Szklistość miąższu 

Choroba, którą obserwuje się jeszcze na końcowym etapie wegetacji. Zwykle występuje na przerośniętych jabłkach, na drzewach ze zbyt dużą ilością liści w porównaniu do ilości owoców, na drzewach słabo owocujących, jak również zbyt intensywnie przycinanych. Objawem jest szklistość miąższu, spowodowana nadmiarem cieczy w przestrzeniach międzykomórkowych. Najczęściej zmiany widoczne są na przekroju w okolicy komór nasiennych, jednak mogą występować też w zewnętrznych warstwach miąższu. 

Uszkodzenia dwutlenkiem węgla

To typowa choroba jabłek z chłodni z kontrolowaną atmosferą. Występuje nawet we wczesnym okresie przechowywania. Jej objawami są dwukolorowe plamki – ciemnozielone, z brązową obwódką. Następnie zasychają i stają się całkiem brązowe. Jeśli chodzi o miąższ, brązowieje on wokół wiązek przewodzących, staje się gumowaty, a następnie pęka i ma i puste przestrzenie.