Zwalczanie zwójkówek wiosną
Dobrym rozwiązaniem w sadach jest zwalczanie zwójkówek wiosną. Prowadzenie walki z tymi szkodnikami później, w okresie wzrostu i dojrzewania owoców, utrudnia uzyskanie zbiorów z mniejszą liczbą pozostałości środków ochrony roślin. Co warto wiedzieć o zwójkówkach i wiosennych zabiegach?
Do rodziny zwójkowatych nalezą różne gatunki motyli, których larwy stanowią zagrożenie dla upraw. Mają one różne cykle rozwojowe, terminy lotów, odmienne są też metody zwalczania, co sprawia, że trudno je kontrolować. Niektóre zimują jako gąsienice, inne jako jaja. Mogą mieć jedno lub dwa pokolenia w ciągu roku. Są groźne dla upraw owocowych od późnej wiosny do zbiorów, ponieważ ich loty trwają przez ten cały okres. W sadach jabłoniowych konieczne mogą być 2-4 zabiegi ochronnych w sezonie, by zmniejszyć straty. Niestety nie zawsze udaje się zsynchronizować je z kontrolą innych szkodników, jak owocówka jabłkóweczka.
Pułapki feromonowe to podstawa
Naloty zwójkowatych nawet w różnych częściach tego samego sadu są trudne do przewidzenia. W wielu sadach nie jest stosowany monitoring, tymczasem pułapki feromonowe to kluczowe narzędzie diagnostyczne. Choć przepisy dotyczące integrowanej ochrony roślin wymagają stosowania insektycydów dopiero po przekroczeniu określonego progu szkodliwości, pułapki feromonowe nie są wymogiem. Brak monitoringu i stosowanie zabiegów w losowym terminie zamiast w optymalnym czasie dla danej lokalizacji, zwłaszcza w sytuacji większego nasilenia szkodnika, może prowadzić do znacznych strat w plonie.
W pierwszym roku monitorowania powinno się zakupić komplet pułapek na różne gatunki zwójkówek, takie jak owocówka jabłkóweczka, zwójka siatkóweczka, bukóweczka, rdzaweczka i wydłubka oczateczka. Pułapki należy zawiesić w różnych terminach, zgodnie z zaleceniami z opakowania, ze względu na różne okresy wylotu poszczególnych gatunków. Zwykle pułapki na zwójki siatkóweczki zawiesza się 15-20 maja, na zwójki rdzaweczki pod koniec miesiąca, a na wydłubkę oczateczkę i zwójki bukóweczki w pierwszej połowie czerwca. Z uwagi na przyspieszenie wegetacji roślin warto zawieszać pułapki nieco wcześniej. Powinno się umieścić pułapki feromonowe w każdej większej kwaterze sadu (powyżej 3-6 ha), po dwie dla każdego gatunku, w centralnej części sadu lub kwatery, na wysokości 1,5-1,8 m.
Zwalczanie zwójkówek wiosną – kluczowy jest monitoring
Pułapki feromonowe informują o zagrożeniach, pozwalają na identyfikację gatunków szkodników i planowanie zabiegów – a przez to na skuteczną ochronę. Trzeba je regularnie (co najmniej raz w tygodniu) kontrolować przez cały sezon. Ważne, by rejestrować liczbę złapanych motyli i regularnie wymieniać feromony i podłogi. Pułapki, które nie są kontrolowane regularnie, nie spełniają swojej roli. W przypadku wydłubki oczateczki i zwójki siatkóweczki przekroczenie liczby 20 motyli oznacza konieczność zwalczania, podczas gdy dla zwójki bukóweczki wystarczy już kilka lub kilkanaście sztuk w ciągu kilku dni. Gdy po zabiegu nadal notujemy przekroczenie progu zagrożenia, zaleca się powtórzenie zabiegu po 2-3 tygodniach.
Ochrona dopasowana do zagrożenia
Jeżeli w poprzednim sezonie występował w sadzie problem ze zwójkami, powinno się zaplanować ochronę, gdy uaktywniają się gąsienice zimujące. Dzięki temu presja letnich pokoleń oraz liczba zabiegów latem będzie mniejsza. Gąsienice wydłubki oczateczki stają się aktywne już podczas pękania pąków, a gąsienice zwójki siatkóweczki na początku zielonego pąka. Gąsienice zwójki bukóweczki rozpoczynają żerowanie w fazie różowego pąka, wtedy też wylęgają się z jaj gąsienice różóweczki. Do oceny aktywności szkodników można wykonywać lustracje rozet liściowo-kwiatowych. Regularne korzystanie z pułapek feromonowych pozwala na dokładne monitorowanie presji szkodników i eliminuje potrzebę przeglądania pąków.
W sytuacji gdy nie ma pewności co do gatunków szkodników, zalecane jest wykonanie zabiegu w fazie różowego pąka. W tym okresie sadownicy mają do dyspozycji preparaty chemiczne i biologiczne, w zależności od identyfikowanych zagrożeń. Jeśli chodzi o insektycydy, na tym etapie można stosować środki zawierające pyretroidy, acetamipryd, a także preparaty biologiczne (na bazie bakterii Bacillus thuringiensis lub wirus granulozy zwójki siatkóweczki).
