Ochrona biologiczna. Jak to działa i czy się opłaca?

Ochrona biologiczna, czyli używanie produktów opartych o naturalne substancje, zyskuje w ostatnich latach popularność. To rozwiązanie wymagane w integrowanej ochronie. Ma kluczowe zastosowanie w systemie zero pozostałości oraz jako jedyne jest dozwolone w produkcji ekologicznej. 

Integrowana ochrona roślin to wymóg, który funkcjonuje od 2014 roku, czyli już od 10 lat. Wszyscy producenci rolni są zobligowani do stosowania niechemicznych metod ochrony przed włączeniem konwencjonalnej ochrony chemicznej. Działania niechemiczne obejmują rozwiązania hodowlane, agrotechniczne, biologiczne, mechaniczne, a także monitoring i sygnalizację agrofagów. Producenci mogą uzyskać certyfikat integrowanej produkcji roślin, którego coraz częściej wymagają odbiorcy, np. sieci handlowe.

Oprócz integrowanej produkcji funkcjonują inne systemy, które cieszą się coraz większym zainteresowaniem rynkowym. To system zero pozostałości i produkcja ekologiczna. Właśnie w ich kontekście biologiczne sposoby ochrony odgrywają szczególne znaczenie. W pierwszym z nich stosuje się je od okresu kwitnienia, tak by w plonach nie było pozostałości środków ochrony roślin. Natomiast w tzw. ekologii to jedyne dozwolone preparaty.

Ochrona biologiczna w praktyce

Preparaty biologiczne zawierają wirusy, grzyby albo bakterie. Istnieją również środki biotechniczne, oparte naturalne o związki. To np. wyciągi, ekstrakty czy olejki roślinne, a także naturalnie pozyskiwane składniki mineralne.

Składnikami produktów do ochrony przed chorobami są grzyby (np. Ampelomyces, Candida, Coniothyrium, Gliocladium, Phaecilomyces i Trichoderm), drożdże czy bakterie, natomiast do zwalczania insektów wykorzystywane są wirusy. Rozwiązania na bazie grzybów mają też zastosowanie do odkażania gleby i stosuje się je już przed rozpoczęciem prowadzenia danej uprawy. 

Czy ochrona biologiczna jest skuteczna i opłacalna?

Producenci rolni często są przekonani, że skuteczność ochrony biologicznej jest niższa niż w przypadku konwencjonalnych środków ochrony roślin. Wciąż popularna jest też opinia, że taka ochrona jest znacznie droższa. W praktyce nie musi to być prawda. Po wdrożeniu takich metod, wraz z wprowadzeniem do ekosystemu innych organizmów pożytecznych, takich jak owady, może się okazać, że zarówno koszty, jak i efektywność ochrony biologicznej kształtują się na podobnym poziomie.

Potwierdza to Mateusz Kwiatkowski, który od kilkunastu lat prowadzi gospodarstwo jagodowe w Józefowie koło Grójca i z powodzeniem stosuje tam ochronę biologiczną:

– Rozwiązania biologiczne ekonomicznie są jak najbardziej uzasadnione. Jeżeli zabiegi są robione w odpowiednim terminie i dbamy o florę na plantacji, działa to bardzo dobrze. Na pierwszy rzut oka wydają się drogie, ale trzeba wziąć pod uwagę, że zazwyczaj to jest pojedynczy koszt. Przy wykonywaniu zabiegów chemicznych musimy je powtarzać, a środki nie są najtańsze.